Nowoczesna i pogłębiona diagnoza kompetencji
Test Skłonności Zawodowych jest metodą psychologiczną do diagnozy charakteru zawodowego. Jego użytkownikami są doradcy zawodowi i doradcy personalni.
Narzędzie to powstało w latach 80-tych XX wieku w Szwajcarii, która jest kolebką licznych testów psychologicznych. Jego twórcą jest Martin Achtnich, psycholog i doradca zawodowy. Metoda Achtnicha upowszechniła się nie tylko w Europie, ale również w Brazylii. Podręcznik metody posiada tłumaczenie na język francuski, portugalski, rosyjski i polski (2010).
Polska adaptacja metody została przygotowana dla potrzeb doradztwa personalnego przez Henryka Jarosiewicza z Zakładu Psychologii Zarządzania Uniwersytetu Wrocławskiego. Zapleczem teoretycznym testu Achtnicha jest jego praca pt. „Psychologia dążeń i skłonności zawodowych” (2013).
W warsztacie pracy doradcy zawodowego test Achtnicha stanowi cenne uzupełnienie w procesie oceny kompetencji młodzieży i dorosłych, w doradztwie indywidualnymi w naborze pracowników do firmy. Przedmiotem diagnozy jest bowiem trudno uchwytna sfera dążeń i skłonności zawodowych, czyli wola i charakter zawodowy.
Przyjmujemy, że kompetencje to miara wartości pracownika dla firmy, a więc odpowiedź na pytanie: czy jest to odpowiedni człowiek na danym stanowisku pracy? Stosunkowo łatwo zmierzyć wiadomości, a nawet niezbędne umiejętności zawodowe. Umykają nam głębsze dyspozycje: wola i charakter. W diagnozie metodą Achtnicha skupiamy się na sferze pragnień i dążeń, a więc na tym, czego chce dana osoba i w jakim stylu działa.
Do tej pory tego typu zjawiska umykały uwadze teoretyków i praktyków zajmujących się zarządzaniem kadrami. Potrafimy określić zainteresowania zawodowe, lecz nie potrafimy wyjaśnić, dlaczego coś ma znaczenie dla danej osoby. Tymczasem człowiek interesuje się czymś – bo przeżywa to jako wartościowe - bo pragnie - bo do tego dąży. Człowiek jest skłonny wybrać taką, lub inną pracę właśnie dlatego, że pragnie znaleźć się w pewnych relacjach zawodowych, dlatego że dąży do pewnego położenia życiowego, np. do awansowania w strukturach firmy.
Relacje a ścieżka kariery zawodowej
Celem ekspertyzy zawodowej jest określenie tych relacji zawodowych, w których dana osoba ma szanse dobrze funkcjonować. Relacje te określone są w prosty, a zarazem subtelny sposób. Test Achtnicha jest testem wyboru, w którym materiałem testowym są obrazki (fotografie) bądź filmy związane ze światem pracy. W ciągu 5-10 minut osoba badana wybiera obrazki, które jej się podobają i odsuwa te, które budzą w niej awersję. Na podstawie tej prostej próby zachowania określa się jej dążenia i skłonności zawodowe. Badanie można przeprowadzić w bezpośrednim kontakcie, „na stole”, lub na odległość, przez Internet.
Wybory określają ścieżkę rozwoju zawodowego, szeroko rozumiany los. Nie zawsze jednak wiemy, dlaczego podejmujemy pewne decyzje i wybory. Oprócz pogłębionej diagnozy zasobów firmy test Achtnicha oferuje ekspertyzy indywidualne dla pracowników. Celem udostępnianej ekspertyzy zawodowej (a czasem i bezpośredniej porady) jest rozwój samowiedzy. Achtnich HR pozwala wprowadzić do myślenia o sobie i swojej karierze zawodowej wiedzę o swych głębokich talentach.
Aspekty diagnozy
Człowiek rozwiązuje w pracy zawodowej trzy problemy: zabezpieczenie materialne, rozwój zawodowy i nawiązuje odpowiednie dla siebie relacje (klimat i kultura organizacyjna). Ekspertyza zawodowa Achtnich HR dotyczy trzech, dopełniających się aspektów.
Przede wszystkim (1) wartości instrumentalnych, czyli racjonalnych działań (zadań), które jest skłonny podejmować pracownik. Odpowiednie relacje instrumentalne pozwalają na skuteczne działanie w świecie, to jest powodowanie zamierzonych zmian w sytuacji zewnętrznej. Relacje instrumentalne dopełniają (2) wartości autoteliczne, czyli relacje, które są potrzebne dla dobrego samopoczucia; to odpowiedni klimat i kultura organizacyjna. Bez nich aktywność wygasa. Doznawanie tych relacji to źródło zadowolenia lub przeciwnie stresu. Odpowiednie relacje autoteliczne warunkują zmiany w samym podmiocie, czyli jego dojrzewanie. Chodzi nie tylko o zaspokajanie potrzeb, ale również o (3) szeroko rozumiany rozwój, w tym rozwój zawodowy. Optymalne połączenia relacji instrumentalnych i autotelicznych gwarantuje nie tylko rozwój zawodowy, lecz nabywanie kwalifikacji, które przełożą się na wymierne kompetencje i sprawność działania.
Wybory zawodowe
O sukcesie każdej firmy, również szkoły, decydują w znacznej mierze decyzje personalne. O sukcesie zawodowym pracownika/ucznia przesądzają jego decyzje i wybory. Dewizą doradców pracujacych tą metodą jest stwierdzenie, iż to wybory kreują los. Pomagamy w decyzjach kadrowych, ale pomagamy też w decyzjach i wyborach każdego z pracowników/uczniów. Pomagamy zarządzać talentami, które rozumiemy jako „kapitał kariery”. Kapitał pracownika i kapitał firmy.