Geneza projektu – bezradność u progu dorosłości
Naukowcy wskazują, że rozwój w okresie tzw. „dorosłości” (są to lata 17 do 25-30) to „osiągnięcie dojrzałości, które obejmuje zarówno sferę fizjologiczną, intelektualną, emocjonalną, osobowości, jak i społeczną. W okresie dorosłości zaznaczają się następujące trendy rozwojowe:
- stabilizacja własnej tożsamości;
- nawiązywanie głębszych związków interpersonalnych, co związane jest z uwolnieniem się od samego siebie, a wyczuleniem na potrzeby innych;
- pogłębienie dziedzin aktywności: praca, nauka, zainteresowania;
- wyraźniejsze dostrzeganie problemów moralnych i etycznych;
-wzrost znaczenia troski nie tylko o najbliższych, ale również o wszystkich potrzebujących i cierpiących.
Zdaniem Havighursta jest to okres najbardziej indywidualny i samotny w tym sensie, że jednostka lub – częściej – dwie jednostki muszą działać przy minimum społecznej uwagi i pomocy w rozwiązywaniu najważniejszych zadań życiowych” (Maria Kielar-Turska „Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia”)
Nic zatem dziwnego, że wkraczanie w tzw „dorosłość” to czasem… najtrudniejszy okres naszego życia! Można go porównać do startu samolotu, który rozpędza się na pasie startowym i w pewnym momencie trzeba pociągnąć drążek i oderwać się od ziemi. Często pojawia się wtedy niepewność, a nawet bezradność. Nierzadko kryzysy rozwojowe i rozmaite tendencje ucieczkowe: w alkohol, narkotyki, przestrzeń wirtualną...
Cel projektu – pomoc w paradygmacie doradztwa kariery
Celem projektu 15+ jest specjalistyczna pomoc psychologiczno-pedagogiczna młodzieży w radzeniu sobie z problemami kariery zawodowej na współczesnym rynku pracy. Pomoc tą świadczymy w nowym paradygmacie poradnictwa - jako doradztwo kariery. W paradygmacie tym kluczowe znaczenie ma kapitał kariery. Kapitał kariery są to wszelkie dyspozycje osoby, jej talenty, które może ona aktywnie zainwestować na rynku pracy. Warunkiem skuteczne inwestowania swego kapitału na rynku jest samowiedza: skąd wychodzę? – kim jestem? – ku czemu zmierzam?
Metodą podniesienia samowiedzy jest nowoczesna diagnoza skłonności zawodowych. Wspieramy młodzież w podejmowaniu dojrzałych decyzji edukacyjnych i zawodowych. Na podstawie bogatego doświadczenia rozwijamy też działania profilaktyczne w związku z licznymi kryzysami rozwojowymi, jakie pojawiają się w tym okresie.
Odbiorcy – młodzież 15 plus
Grupą docelową naszego projektu jest młodzież w okresie dojrzewania i w początkach dorosłości, tj. w tzw. wieku młodzieńczym (lata 15 do 25-30). Staramy się myśleć rozwojowo; chodzi o rozwój ukierunkowany na kompetencje.
Ale chodzi nam nie tylko o młodzież. Zwracamy się również do pedagogów i doradców zawodowych w szkołach średnich, do dyrektorów placówek oświatowych i do rodziców. Chcemy nawiązać owocną współpracę.
15 plus – dla Gimnazjalisty
14-15 lat to początek okresu rozwojowego, który nazywa się w psychologii rozwojowej „dojrzewaniem”. Nie chodzi tu o dojrzewanie organizmu, ale o dojrzewanie umysłowe. Głębokie pragnienia i dążenia zostają odzwierciedlone mentalnie i tworzą strukturę skłonności, w tym również skłonności zawodowych. Dlatego już w trzeciej klasie gimnazjum możliwe jest dokonanie wstępnej diagnozy skłonności zawodowych. Celem tej diagnozy jest określenie dominujących u danej osoby relacji zawodowych.
Struktura ważnych relacji „ja” – „świat zawodowy” kształtuje się już we wczesnym dzieciństwie, lecz są to relacje przeżywane. Dziecko nie potrafi jeszcze jasno myśleć o tym, czego pragnie.
Przejście od okresu „dzieciństwa” do okresu „młodości” zaczyna się około 10-12 roku życie; jest to zwykle szósta klasa szkoły podstawowej.
Gimnazjum – to okres zwany „wiekiem przekory”. Zmiany rozwojowe ogarniają wówczas sferę fizjologiczną i emocjonalną, powstają nowe jakościowo pragnienia i dążenie: są one związane z zawiązującą się wówczas identyfikacją seksualną.
Dojrzewanie intelektualne przejawia się w zdolności do opanowania wiedzy przedmiotowej. Miarą tej wiedzy są stopnie oraz punkty uzyskane w gimnazjum. Natomiast dojrzewanie społeczne i osobowościowe wymaga diagnozy głębszej.
Diagnoza skłonności zawodowych w klasie trzeciej gimnazjum pozwala oszacować zarówno „poziom” rozwoju osobowości, jak i „typ” aktywności zawodowej. Jednak z uwagi na dużą dynamikę zmian rozwojowych badanie takie należy powtórzyć w okresie liceum bądź technikum, przed decyzją o dalszym przebiegu kariery zawodowej.
15 plus – dla szkół ponadgimnazjalnych
Okres zwany „dojrzewaniem” zamyka się około 17-18 roku życia; młodzież wkracza wówczas w okres tzw. harnonizacji, w którym ideał „ja”, zarysowany w okresie wcześniejszym(dojrzewania) przyobleka się w konkretne sposoby jego realizacji. Znaczenia nabiera wówczas decyzja o tym, jaka szkoła wyższa będzie najodpowiedniejsza dla danej osoby.
Zaś w dalszej perspektywie pojawia się nie tylko optymalna praca, ale i jakaś grupa zawodów.
15 plus – dla pedagoga i nauczyciela
Zadania, jakie stają przed szkołą to nie tylko nauka i wychowanie, ale też przygotowanie do kariery zawodowej na bardzo zmiennym dziś rynku pracy.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna, jaką świadczy szkoła młodzieży w tym zakresie, polega na „wspieraniu uczniów, metodami aktywnymi, w dokonywaniu wyboru kierunku dalszego kształcenia, zawodu i planowania kariery zawodowej oraz udzielania informacji w tym zakresie” (§. 2, p. 8)
Ale jest to też „wspieranie ucznia z wybitnymi uzdolnieniami” (j.w., p. 4) oraz „podejmownaie działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych” (j.w., p. 14).
Pomoc ta jest organizowana m.in. w formie „zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu” (j.w., § 7 p 4) i „porad dla uczniów” (p. 5) oraz „porad, konsultacji i warsztatów dla rodziców i nauczycieli” (p. 6).
Do zadań pedagoga i psychologa w tym zakresie należy m.in. „diagnoza indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych” wykonywana w celu określenia niepowodzeń edukacyjnych”, a także wspierania talentów (§. 23). Jednym ze sposobów realizacji tych zadań jest "pomoc rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień uczniów" (§. 23 p. 7) oraz "wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej” (p. 8).
Cenną pomocą metodyczną w tym zakresie jest Internetowy system do diagnozy skłonności zawodowych o nazwie „Doradcazawodu.pl”.
Co oferuje DoradcaZawodu doradcy zawodowemu w szkole?
15 plus – dla doradcy zawodu
Zadania, jakie stają przed szkołą to nie tylko nauka i wychowanie, ale też przygotowanie do kariery zawodowej na bardzo zmiennym dziś rynku pracy.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna, jaką świadczy szkoła młodzieży w tym zakresie, polega na „wspieraniu uczniów, metodami aktywnymi, w dokonywaniu wyboru kierunku dalszego kształcenia, zawodu i planowania kariery zawodowej oraz udzielania informacji w tym zakresie” (Zob. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, §. 2, p. 8). Ale jest to też „wspieranie ucznia z wybitnymi uzdolnieniami” (j.w., p. 4) oraz „podejmownaie działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych” (j.w., p. 14).
Pomoc ta jest organizowana m.in. w formie „zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu” (j.w., § 7 p 4) i „porad dla uczniów” (p. 5) oraz „porad, konsultacji i warsztatów dla rodziców i nauczycieli” (p. 6).
Do zadań doradcy zawodu należy m.in. (§ 25)
1) systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; (...)
3) prowadzenie zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej; (...)
6) wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
W projekcie 15+ oferujemy doradcy zawodu: